منظور از وسایل کمک آموزشی چیست؟

وسایل کمک آموزشی به ابزارها و امکاناتی اطلاق می‌گردد که در جریان تدریس جهت تفهیم بهتر مطالب درسی و یادگیری موثر توسط معلم و دانش آموز بکار می‌روند. این وسایل آموزش را از حالت سخنرانی محض خارج می‌کنند و یادگیری را با بهره‌گیری از حواس مختلف آسان و ممکن می‌سازند.

وسایل کمک آموزشی از حیث این که تئوری و عمل را هماهنگ می‌کند جایگاه ویژه‌ای دارد. استفاده از وسایل کمک آموزشی توسط معلم در جریان تدریس، باعث می‌شود دانش‌آموز به یادگیری معنی‌دار نائل شود.

متاسفانه استفاده منظم و اصولی از وسایل کمک آموزشی تحت هر عنوان در مدرسه به بوته فراموشی سپرده می‌شود و اغلب عدم استفاده از وسایل کمک آموزشی را از طریق کمبود وقت و نبود وسایل توجیه می‌کنند. استفاده از وسایل کمک آموزشی باعث تحرک و پویایی در نظام آموزشی می‌شود.

 

یادگیری سازنده بر پایه تجربیات

هم اکنون نیز که در قرن 21 به سر می بریم و جهان در حال پیشرفت فزاینده در خلاقیت، نوآوری و تکنولوژی است هم چنان تعداد کثیری از دانش آموزان بدون درک اولیه از قانون‌های علمی، علوم طبیعی مدرسه را پشت سر می‌گذارند و کارهای عملی در آزمایشگاه‌ها نقش موثر خود را ایفا نمی‌کنند و این درحالی است که یادگیری بر پایه تجربیات و مشاهدات و یافته‌های واقعی آزمایش‌ها و کارهای عملی بنا شده است.

فضای اجتماعی آزمایشگاه مدرسه معمولاً به اندازه کلاس‌های معمول درسی خشک و رسمی نیست، بدین ترتیب محیط را برای ایجاد روابط متقابل سازنده و مشترک میان معلم و شاگردان فراهم می‌کند که قابلیت ایجاد محیط یادگیری سازنده را افزایش می‌دهد.

 

آنچه می‌شنوم فراموش می‌کنم آنچه می‌بینم به خاطر می‌آورم و آنچه انجام می‌دهم می‌آموزم.

سخن فوق حکایت از این دارد که یادگیری زمانی تحقق می‌یابد که دانش آموز خود مستقیما در جریان آموزش قرار گیرد و خود را در آموزش شریک و سهیم بداند وقتی دانش‌آموز سیمی را از یک طرف به باطری و از طرفی دیگر به لامپ وصل می‌کند و با زدن کلیدی لامپ روشن می‌شود احساس شعف زایدالوصفی به او دست می‌دهد. آنچنان‌که گویی کشف مهمی انجام داده است .این آموزش در ذهن او بیشتر ماندگار خواهد بود.

البته تاکید بر استفاده از این وسایل هیچ‌گاه به معنی نفی نقش معلم نیست. زیرا هیچ وسیله‌ای نمی‌تواند جایگاه اصلی و با ارزش معلم را پر کند اما وقتی معلم این وسایل را در آموزش بکار می‌برد کودکان را در فراگیری بهتر عمیق‌تر و سریع‌تر مطالب یاری می‌کند، مفاهیم درسی جذابیت بیشتری پیدا می‌کند و کلاس ساکن و خاموش تبدیل به کلاسی سیال و پر هیاهو می‌گردد.

 

بهره‌گیری معلمان از وسایل کمک آموزشی در فرآیند تدریس موجب افزایش یادگیری و پایداری آن است.

تجارب آزمایشگاهی و کار با وسایل کمک آموزشی به رسیدن به اهداف اصلی آموزش و پرورش کمک می‌کند که شامل :

  • پایداری آموزش
  • ایجاد علاقه و انگیزه در محیطی نشاط آور
  • مهارت‌های علمی و عملی
  • کاهش افت تحصیلی
  • شناسایی استعدادهای مختلف در دانش‌آموزان
  • رشد خلاقیت و نوآوری
  • سهولت تدریس و جلوگیری از هدر رفت منابع

 

نقش  و سهم حواس در آموزش

در آموزش با وسایل کمک آموزشی با بهره گیری از حواس مختلف بویژه حس بینایی در فرآیند آموزش، اثربخشی و پایداری بیشتری را نسبت به آموزش سنتی مبتنی بر آموزش یکطرفه معلم شاهد هستیم.

۷۵% از طریق حس بینایی

۱۳% از طریق حس شنوایی

۶% از طریق حس لامسه

۳% از طریق حس بویایی

۳% از طریق حس چشایی

نقش  و سهم حواس در آموزش - صنایع آموزشی

مزایای استفاده از وسایل کمک آموزشی برای معلمان و دانش آموزان

  • روشهای صحیح برای تدریس و ارزیابی را فراهم می‌کند و بر اعتماد بنفس معلمان می‌افزاید
  • دستیابی به نتایج فوری از آموزش را برای معلم ممکن می‌سازد
  • شرایطی فراهم می‌آورد که دانش آموز بتواند به استعداد و توانایی های فردی خود پی ببرد
  • موجب تنوع آموزشی میشود و از خستگی جسمی و ذهنی دانش آموز می‌کاهد
  • دایره اطلاعات دانش آموزان را وسیعتر می‌کند
  • روش مطالعه مناسب را در اختیار دانش آموزان قرار می‌دهد

 

نتایج پژوهش‌ها

در پژوهشی که بر روی 164 نفر از دانش‌آموزان دوره راهنمایی با هدف بررسی تاثیر وسایل کمک آموزشی در یادگیری انجام شد و پرسشنامه‌هایی به معلمان و دانش‌آموزان داده شد. پس از اجرا نشان داده شد که 77% دانش‌آموزان استفاده از آن‌ها را بر پیشرفت تحصیلی خود موثر دانسته‌اند و همچنین 94% معلمین استفاده از وسایل کمک آموزشی را در افزایش یادگیری دانش‌آموزان موثر دانسته‌اند.

 

شرکت صنایع آموزشی در راستای کیفیت‌بخشی به نظام  آموزشی کشور از سال 1354 با ماموریت طراحی، تولید و تامین تجهیزات آموزشی و کمک آموزشی شروع به کار کرد و در حال حاضر با تولید بالغ بر 3000 محصول آموزشی اعم از: انواع اسباب‌بازی‌های علمی، وسایل کمک آموزشی، انواع مدل‌های آناتومی، وسایل آزمایشگاهی و کارگاهی را برای کلیۀ دوره‌های تحصیلی از پیش‌‎از‌دبستان تا هنرستان‌ها و دانشگاه‌ها، متناسب با شرایط زمان، تغییرات فن‌آوری و محتوای کتاب‌های درسی طراحی و تولید کرده است.

شرکت صنایع آموزشی تجهیزات آموزشی را در کارخانۀ خود و در چهارده سالن کارگاهی شامل کارگاه تراشکاری، کارگاه فلزکاری و پرس‌کاری، کارگاه درودگری، کارگاه نقاشی، کارگاه شیشه‌گری، کارگاه قالب‌سازی، کارگاه تزریق پلاستیک، کارگاه چاپ اسکرین-سیلک اسکرین، کارگاه مولاژ، کارگاه برق و الکترونیک، کارگاه تولید و مونتاژ مجموعه‌های آموزش خودرو، کارگاه تولید و مونتاژ مجموعه‌های فیزیک دانشگاهی، کارگاه صنایع شیمیایی و کارگاه بسته‌بندی مجموعه‌های آموزشی تولید می‎کند.

همچنین آموزش معلمان سراسر کشور در مرکز آموزش این شرکت انجام می‌شود که در راستای فرهنگ‌سازی استفاده موثر از این وسایل می‌باشد.

در هر حال باید بدانیم که وسایل کمک آموزشی تنها جزء لازم برای گسترش علم در جهان نمی‌باشند، اما نقش کلیدی را در تدریس مفاهیم فیزیکی
جهان بازی می‌کنند. فعالیت‌های آزمایشگاهی فرصت‌های یادگیری را در اختیار دانش آموزان قرار می‌دهند تا به نحوه تحقیق و پی ریزی ادعاهای علمی آشنا شوند. مطالعات زیادی نشان داده زمانی که برنامه های یادگیری جمعی که در کلاس‌های آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرند، پیشرفت‌های محسوسی در مورد دستاوردها و خلاقیت دانش آموزان حاصل می‌کنند